Over Konstantin Kafavis
(1863-1933)
Website van Anderland
Waarlijk een kosmopoliet, die Kafavis. Zijn familie was van Griekse afkomst maar had haar wortels in Turkije. Zijn vader handelde in katoen vanuit Egypte. De zoon kreeg zijn opleiding in Engeland en liet dat merken door zijn Grieks met een Engels accent te spreken. Het grootste deel van zijn leven woonde en werkte hij in Alexandrië, behorend tot het British Empire maar soms in rep en roer door opstanden van Egyptische nationalisten. Een anderlander avant la lettre. Laten we een straat naar hem noemen.
Kafavis was dichter en in zijn werk komt het doorbreken van grenzen voortdurend aan de orde. Het zwerven als geestelijk avontuur is het hoofmotief in zijn beroemde gedicht Ithaka uit 1911. Het is geïnspireerd op de thuisreis van Odysseus, koning van het Ithaka, die na de Griekse overwinning in de Trojaanse oorlog er jaren over deed om de weg naar huis te vinden. Je kunt op zee geen zijpaden inslaan, maar Odysseus is zeker niet recht door zee gegaan: ongeveer alle mogelijke landinsplaatsen schijnt hij te hebben aangedaan. En hij is er niet minder van geworden.
Kafavis gebruikt die bochtige dooltocht als symbool van het menselijke leven dat volgens hem ook geen rechte lijn van A naar B mag zijn:
Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka,
wens dat de weg dan lang mag zijn,
vol avonturen, vol ervaringen.
[...]
Dat er veel zomermorgens zulle komen
waarop je met grote vreugde en genot
zult binnenvaren in onbekende havens .
Ithaka is een wenkend perspectief, een utopie bijna, die als reisdoel nodig is, maar die je niet mag afleiden van wat onderweg te beleven is:
Houdt Ithaka wel altijd in gedachten.
Daar aan te komen is je doel.
Maar overhaast de reis in geen geval.
Beter is dat die jaren duurt,
zodat je oud zult zijn
wanneer je bij het eiland
het anker uitwerpt,
rijk aan wat je onderweg verwierf,
en niet verwachtend
dat Ithaka je rijkdom schenken zal.
Ithaka gaf je de mooie reis.
Was het er niet,
dan was je nooit vertrokken,
verder heeft het je
niets te bieden meer.
En vind je het er wat pover,
Ithaka bedroog je niet.
Zo wijs geworden,
met zoveel ervaring, zul je al
begrepen hebben
wat de Ithaka's beduiden.
Zou Anderland ook zo'n Ithaka zijn?
Ik denk het wel en geniet van de tocht erheen.
We zijn nu met 2442 mensen
Kafavis was dichter en in zijn werk komt het doorbreken van grenzen voortdurend aan de orde. Het zwerven als geestelijk avontuur is het hoofmotief in zijn beroemde gedicht Ithaka uit 1911. Het is geïnspireerd op de thuisreis van Odysseus, koning van het Ithaka, die na de Griekse overwinning in de Trojaanse oorlog er jaren over deed om de weg naar huis te vinden. Je kunt op zee geen zijpaden inslaan, maar Odysseus is zeker niet recht door zee gegaan: ongeveer alle mogelijke landinsplaatsen schijnt hij te hebben aangedaan. En hij is er niet minder van geworden.
Kafavis gebruikt die bochtige dooltocht als symbool van het menselijke leven dat volgens hem ook geen rechte lijn van A naar B mag zijn:
Als je de tocht aanvaardt naar Ithaka,
wens dat de weg dan lang mag zijn,
vol avonturen, vol ervaringen.
[...]
Dat er veel zomermorgens zulle komen
waarop je met grote vreugde en genot
zult binnenvaren in onbekende havens .
Ithaka is een wenkend perspectief, een utopie bijna, die als reisdoel nodig is, maar die je niet mag afleiden van wat onderweg te beleven is:
Houdt Ithaka wel altijd in gedachten.
Daar aan te komen is je doel.
Maar overhaast de reis in geen geval.
Beter is dat die jaren duurt,
zodat je oud zult zijn
wanneer je bij het eiland
het anker uitwerpt,
rijk aan wat je onderweg verwierf,
en niet verwachtend
dat Ithaka je rijkdom schenken zal.
Ithaka gaf je de mooie reis.
Was het er niet,
dan was je nooit vertrokken,
verder heeft het je
niets te bieden meer.
En vind je het er wat pover,
Ithaka bedroog je niet.
Zo wijs geworden,
met zoveel ervaring, zul je al
begrepen hebben
wat de Ithaka's beduiden.
Zou Anderland ook zo'n Ithaka zijn?
Ik denk het wel en geniet van de tocht erheen.
We zijn nu met 2442 mensen
onderweg
Geciteerd is uit de vertaling van
Hans Warren en Mario Molegraaf.
Lees de volledige tekstGeciteerd is uit de vertaling van
Hans Warren en Mario Molegraaf.
1 opmerking:
Als ik met mensen ergens over spreek heb ik vaak de behoefte om kanttekeningen te plaatsen.
Het overkomt mij bijna wekelijks.
Het kan dan, voor wie mij niet kent, lijken of ik het nooit gewoon ergens mee eens kan zijn.
Ik zag dan: als wij het eens zijn is het gesprek voorbij.
Waarom deze inleiding?
Omdat ik het gedicht van Kafavis prachtig vind, en ook jou commentaar tussen de regels heel treffend vind Gerard.
Het gaat om de reis en wat je onderweg beleeft en aan ervaringen meeneemt.
Ithaka is een wenkend perspectief, een utopie bijna, die als reisdoel nodig is, maar die je niet mag afleiden van wat onderweg te beleven is
Veel mensen, wellicht de meeste op aarde, kennen geen Ithaka. Hun reis levert enkel angst, honger en pijn op. Onstilbaar verdriet om de kapotgeschoten naasten.
De oude mantram is deze: dat wij als beter mens bij zullen dragen een een betere wereld voor iedereen.
Het is de mantram van vele stromingen. Ook die van de antroposofie.
Moet ik Ithaka dan maar opgeven?
Ik denk het niet. Of juister: ik kan het niet. ondanks de journaalbeelden van kapotgeschoten kinderen.
Maar soms denk ik ook:
moet ik mijn Ithaka niet opgeven en al mijn energie wijden aan het realiseren van een snelle aankomst van het lijdende kind in het Ithaka van een gevulde maag, een arm om de schouders, een leven zonder aids, een dak boven het hoofd en bovenal: het zicht voor dat kind op een eigen Ithaka en enige beweginsruimte, lijfelijk en in de geest, voor het onderweg zijn.
Mens ken u zelve was de mantram in het oude Delphi.
Ik zou daar naast willen stellen, dus niet tegenover:
Mens leer de ander kennen! Wat heeft u er aan om u zelf te kennen? Zie de schatten van de ander. Vergeet je eigen schatten.
Mijn eigen geluk is van korte duur. Maar mijn vreugde om het geluk van een medemens blijft.
Een reactie posten