Een kantoorduivel

J.J.Voskuil in Wikipedia
Connie Palmen in Wikipedia

Connie Palmen heeft de tongen losgemaakt en velen aan het schrijven gezet doordat zij in haar 'roman' Lucifer enkele levende en overleden personen uit de grachtengordel te kijk heeft gezet. In het bijzonder het portret dat zij schetst van wijlen de componist Peter Schat en zijn onder merkwaardige omstandigheden omgekomen vrouw, wordt haar door de intimi van het echtpaar hoogst kwalijk genomen. In het boek wordt minstens de suggestie gewekt dat Schat bij dat sterven een ferme hand heeft toegestoken.

J.J. Voskuil, ook bekend als Maarten Koning, heeft in zijn veeldelige 'roman'-cyclus Het Bureau met in azijn gedoopte pen het doen en laten geschetst van de lieden die zich op het Meertensinstituut bezig houden met het onderzoek van de 'volkscultuur'. Geen van hen kan van een ander misdrijf worden verdacht dan onbeduidendheid en kwaadsappige nijd. Allen staan echter, voor de kenners met naam en toenaam, voortaan te boek als mensen met wie niet te leven valt.

De vraag rijst waarom men Connie Palmen alle hoeken van de kamer laat zien om haar 'karaktermoord' en Voskuil met een veelvoud daarvan weg komt. Is het omdat in Lucifer de artistieke en intellectuele elite de hoofdrol speelt en het in Het Bureau om slecht betaalde inktkoelies gaat? Wie met Peter Schat bevriend was weet de weg naar de media en kan zijn woordje daar desnoods vele malen kwijt. De collega's van Voskuil zijn een keer uitgenodigd door zijn rabiate bewonderaarster Hanneke Groenteman, en in haar plantage nog eens extra te kijk gezet als onhandige en van iedere brille gespeende klerken.

Lucifer lijkt me het verhaal van een duivelin. Het Bureau zet Voskuil neer als een duivel op kantoorformaat, een klerk met het boze oog.